Jawi Kedah Njawani

Padha gulangen ing kalbu, ing sasmita amrih lantip, aja pijer mangan nendra, kaprawiran den kaesthi pesunen sariranira, sudanen dhahar lan guling (Serat Wulangreh, PB IV)

Unggah-ungguh/tata krami salah satunggalipun tembung ingkang wigati tumrap bebrayan Jawi. Unggah-ungguh nedahaken tindak-tanduk lan pakartinipun budaya tiyang Jawi anggenipun sesrawungan kaliyan tiyang sanes.

Tata krami sumberipun saking kabudayan Jawi mliginipun basa Jawi. Tiyang Jawi ngginaaken basa Jawi mboten namung sarana kangge sesrawungan nanging ingkang langkung utami kangge atur pakurmatan tiyang sanes utawi nglenggahaken status sosial ingkang kedah dipun kurmati.

Para leluhur ing tanah Jawi ndadosaken tata krami minangka way of life  ingkang sampun ambalung sungsum dados perangan gesangipun manungsa. Pramila kangge mengertosi budaya Jawi sawetahipun ingkang kebak pralambang lan pasemon ingkang sinamung samudana, kedah dipun sinau, dipun gegulang kanti raos ingkang sareh lan sumeleh saha kanthi lantiping sasmita.

Kados kasebat wonten ing Serat Wulanreh pupuh Kinanthi yasan dalem PB IV ing inggil. Tiyang Jawi sanget nemenaken olah rasa lan olah jiwa. Pramila babagan tata krami kedah dipun persudi, dipun lestantunaken minangka jati dhirinipun tiyang Jawi.

Nanging ing wekdal sapunika, wonten raos prihatos amrih lestantunipun budaya Jawi. Unggah-ungguh tumrapipun saperangan para mudha dipun lirwaaken, nilar tata krami, tebih saking subasita. Sansaya  dangu mboten ketingal gregetipun nggegulang kawruh budaya nanging kepara nyingkuri jati dhirinipun piyambak.

Para mudha ingkang kagadhang-gadhang saget nglajengaken kagunan budaya ing madyaning bebrayan, malah mboten wonten rumaos melu handarbeni budayanipun. Punika sampun kabukten kathah para mudha ingkang mboten saget matur mawi basa Jawi, langkung remen ngginaaken basa manca, sarwa kebat kliwat, kirang duga lan prayoga, kirang trapsila, grusa-grusu lan sanesipun.

Babagan kawontenanipun para mudha ingkang kados mekaten, tebih sakderengipun, raja ing Surakarta Sinuhun PB IV sampun  paring cecala ing pupuh Kinanthi pada kaping 8: Yen wong anom-anom iku, kang kanggo ing masa iki, andhap asor kang den simpar, umbag gumunggunging dhiri, obral umuk kang den gulang, kumenthus lawan kumaki.

Kasinggihan, sapunika sampun arang kapireng tembung: nyuwun sewu, ndherek langkung, nyuwun pangapunten, kepareng matur tumrapipun para mudha. Tetembungan punika, sanajan namung sapala, nanging mengku tata krami menawi badhe matur dhumateng tiyang sanes.

Lunturipun tata krami, salah satunggalipun sabab nyebataken awit majengipun teknologi informasi lan globalisasi, ingkang ndadosaken jagad pasrawungan sarwa instan.

Samubarang tumindak kedah cepet supados mboten tinilar jaman. Punika wonten leresipun, nanging sampun ngantos budaya Jawi, mliginipun unggah ungguh/tata krami, ical musna kados dene basa Jawi Kina ingkang sapunika sampun mboten saged dipun magertosi malih. Sumangga sadaya gumregah, gumregut lan mbudidaya amrih lestantunipun.

 

Posted in: Bahasa Jawa,Purwaka